Nằm ở miền Nam Xi-bê-ri, Cộng hòa Kha-cát-xi-a thuộc LB Nga là vùng đất còn nhiều di tích khảo cổ về người du mục Si-thi-ân, từng thống trị vùng đất rộng lớn trải dài từ Biển Đen đến Tân Cương của Trung Quốc. Nổi bật nhất trong số này phải kể đến những lăng mộ nằm trong Thung lũng Vua ở thảo nguyên San-bức.

San-bức Lớn là gò mộ lớn nhất trong số 56 gò mộ có tổng diện tích khoảng 5 km2 ở Thung lũng Vua, cách thủ phủ A-ba-can của Kha-cát-xi-a khoảng 70km. Đây là di tích lịch sử bằng đá sa thạch khổng lồ có niện đại từ thế kỷ thứ 5-4 trước Công nguyên, thuộc nền văn hóa thời đồ đồng và đồ sắt Ta-ga. 

Cổng vào khu lăng mộ

Ông Vasily Borgoyakov, Giám đốc Bảo tàng: “Những gò mộ cổ của thảo nguyên Salbyk khi chưa khai quật có chiều cao gần 12m, tương đương tòa nhà 4 tầng. Năm 1954, gò bắt đầu được khai quật. Lối vào gò được lát bằng đá phiến dài 2m, nằm giữa 2 cột đá lớn và hơi nghiêng vào bên trong. Điều này là để linh hồn người quá cố không trở về giữa chừng và sống thanh thản trong thế giới âm”. 

Vòng ngoài lăng mộ là một hàng rào đá sa thạch kích thước 70x70m với 83 tấm đá, trong đó có 23 tấm cao 6m và nặng khoảng 70-80 tấn hướng đến Mặt trời. Trên những khối đá sừng sững được khắc các hình tượng hình tròn và lưỡi liềm, là dấu hiệu của các thị tộc có mặt trong lễ tưởng niệm nhân vật được mai táng trong lăng mộ. 

Hàng rào lăng mộ

Bên trong gò đất khổng lồ là một hầm mộ bằng gỗ hình kim tự tháp cắt chop, cao 2,5m. Bên trong và bên ngoài hầm mộ được bao phủ bởi lớp vỏ cây bạch dương dày. 

Hiện còn có rất nhiều điều bí ẩn về quá trình xây dựng hàng rào đá xung quanh lăng mộ. Một trong những giả thuyết đó là lợi dụng độ trơn của băng tuyết vào mùa đông để vận chuyển những tảng đá nặng trên những cỗ xe trượt khổng lồ.

Theo  TTXVN