Làng Trường Lưu xưa, nay thuộc xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc vốn được mệnh danh là vùng đất địa linh nhân kiệt, sinh ra nhiều bậc danh nhân nổi tiếng và là nơi lưu giữ nhiều loại hình văn hóa vật thể, phi vật thể độc đáo có giá trị cao. Tự hào với những giá trị riêng có, người dân nơi đây đã và đang nỗ lực gìn giữ và phát huy các giá trị của di sản.

Làng Trường Lưu có tới 13 di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia, cấp tỉnh với hệ thống đền, đình, chùa, nhà thờ, nhà cổ khá đa dạng, phong phú với niên đại hàng trăm năm tuổi. Đặc biệt, ba di sản tư liệu ký ức Thế giới là “Mộc bản Trường Lưu”, “Hoàng hoa sứ trình đồ”, “Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu” đã trở thành niềm tự hào của người dân nơi đây. Hiện nay, phần lớn các dòng họ ở Trường Lưu còn lưu giữ các sắc phong do các triều đại ban thưởng. Cùng với bảo tồn và lan tỏa các giá trị các di sản đã được vinh danh, chính quyền và người dân ở đây luôn nỗ lực để bảo vệ, phát huy các di sản.

Làng Trường Lưu xưa giờ đã trở thành miền quê trù phú, hiện đại. Trước sự đổi thay của thời cuộc, sự tiếp biến của văn hóa nhưng ý thức bảo tồn văn hóa truyền thống vẫn luôn thường trực trong mỗi thế hệ người dân nơi đây. Giữa đình làng Trường Lưu vẫn vang vọng điệu ví phường vải ân tình, tươi mới, một loại hình văn hóa đặc sắc được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Như mạch nguồn chảy mãi, thời nào, người Trường Lưu cũng đóng góp cho quê hương, đất nước những bậc hiền tài, tuấn kiệt. Tấm bia đá trong đình làng Trường Lưu ghi danh 30 người con của làng đỗ tiến sĩ ở thế kỷ 18, 19. Nhiều người trong số họ là các nhà chính trị, nhà văn hóa, nhà giáo dục, nhà ngoại giao lỗi lạc, có đóng góp to lớn cho quê hương, cho dân tộc. Tiếp nối truyền thống khoa bảng, ngày nay, con em làng Trường Lưu nhiều người đỗ đạt cao, giữ nhiều vị trí quan trọng trong xã hội; phong trào xây dựng dòng họ khuyến học, làng xã khuyến học đã động viên, khích lệ con em học tập thành tài.

Truyền thống văn hóa, tinh thần yêu nước của người dân Trường Lưu luôn được phát huy, trao truyền qua các thế hệ, góp phần tạo nên một hệ thống di sản văn hóa cả vật thể lẫn phi vật thể hết sức phong phú, đa dạng. Một ngôi làng với những di sản quý sẽ chính là trường học lớn giúp thế hệ sau thêm trân quý những giá trị tinh túy từ cha ông; là  động lực, niềm tự hào để người Trường Lưu tiếp tục phát huy truyền thống của các thế hệ đi trươc.

Theo Tuệ Trang – Hà Phương/HTTV