Lộn xộn trong thắp hương, lộn xộn trong hành lễ…vốn là thực trạng phổ biến tại các cơ sở thờ tự trong mùa lễ hội, thế nhưng tất cả đều có thể đi vào nề nếp bằng chính các giải pháp cụ thể, thay vì sự hô hào kêu gọi chung chung.

Giống như nhiều đền chùa khác, đền Chế thắng Phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu hay còn gọi là Đền Bà Hải ở xã Kỳ Ninh, thị xã Kỳ Anh trước đây cũng nghi ngút khói hương. Người đi lễ thắp từng bó, theo kiểu đốt càng nhiều càng thấu đến thần thánh. Hương cắm dưới chân tượng, cắm cả vào chỗ hóa vàng, cắm vào bồn hoa, cây cảnh… Ban Quản lý đã mất rất nhiều thời gian để tuyên truyền, vận động, nhắc nhở nhưng hầu như không ai để ý.

Mọi việc hoàn toàn thay đổi khi BQL bố trí điểm phục vụ thẻ hương 3 cây cùng hướng dẫn việc dâng hương

Mọi việc hoàn toàn thay đổi từ năm 2019 với thẻ hương 3 cây. Cụ thể người đi lễ không được mang hương từ bên ngoài vào, thay vào đó là được sử dụng hương miễn phí của nhà đền. Điểm đặc biệt là mỗi thẻ chỉ có 3 cây, tương ứng với 3 điểm thắp là miếu quan tả, toạ tiền và miếu bàn tổ. Việc thắp hương nhờ vậy đã được thực hiện đúng nơi, đúng chỗ. Tình trạng ngột ngạt được giải tỏa. Với mỗi cá nhân đó còn là sự tiết kiệm chi phí không cần thiết.  

Chỉ cần bỏ ra một khoản chi phí cơ bản, du khách được lo dịch vụ trọn gói khi đến chùa Hương

Còn tại chùa Hương Tích ở xã Thiên Lộc, huyện Can Lộc, trước đây người đi lễ mạnh ai nấy làm, dẫn tới tranh giành dịch vụ. Điều đó đã được khắc phục từ 3 năm nay khi các đoàn chỉ cần bỏ ra một khoản chi phí cơ bản là có thể được lo dịch vụ trọn gói từ đi thuyền, đi cáp treo, hướng dẫn viên đến cung cấp đồ lễ, bố trí thời gian, không gian và cả thầy làm lễ…

Lộn xộn trong thắp hương, lộn xộn trong hành lễ… vốn là thực trạng phổ biến tại các cơ sở thờ tự trong mùa lễ hội, thế nhưng tất cả đều có thể đi vào nề nếp bằng chính các giải pháp cụ thể, thay vì sự hô hào kêu gọi chung chung. Cách tổ chức tiếp nhận tiền công đức thông qua quét mã QR tại đền Củi, xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân là một ví dụ khác. Ngôi đền thờ Quan Hoàng Mười vốn nổi tiếng linh thiêng, thu hút đông đảo du khách trong Nam ngoài Bắc. Đáng nói, dù là Di tích lịch sử Quốc gia nhưng trước đây đền Củi lại được quản lý theo kiểu gia đình. Và một trong những nguồn thu bị đặt nhiều câu hỏi nhất đó là tiền công đức.

Bằng hình thức quét mã QR, tiền công đức ở đền Củi được giám sát công khai, minh bạch, theo quy định của thông tư 04 Bộ Tài chính

Sau khi kiện toàn mô hình quản lý, đầu năm 2024, Ban quản lý Dịch vụ công ích và các điểm du lịch huyện Nghi Xuân đã quyết định tổ chức thực hiện công đức ở đền Củi bằng hình thức quét mã QR để chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng. Nhờ vậy nguồn tiền được giám sát công khai, minh bạch, theo quy định của thông tư 04 Bộ Tài chính. Và không phải ngẫu nhiên mà chỉ trong khoảng thời gian từ ngày 15/1 đến nay, tiền công đức ở đền Củi đã thu được hơn 4,3 tỷ, trong khi trước đó mỗi năm gia đình thủ nhang chỉ đóng nộp 2,5 tỷ đồng dưới danh nghĩa của cái gọi là tiền khoán.

Đầu năm các ngôi đền, ngôi chùa nổi tiếng luôn đông kín du khách, đó cũng là lẽ thường tình. Khi đến hành lễ ai cũng cầu mong mọi sự hanh thông, những điều tốt đẹp nhất cho bản thân và gia đình. Vấn đề là nếu để mỗi người một ý, mặc sức thực hành tín ngưỡng theo cách của riêng mình thì tất yếu sẽ dẫn đến lộn xộn. Trong bối cảnh đó, thay vì hô hào, tuyên truyền, vận động chung chung, sẽ rất cần đến những giải pháp quản lý một cách sát thực, chặt chẽ và khoa học.

Xem thêm: Văn minh lễ bái – không chỉ là sự hô hào

Ứng xử văn hóa, văn minh trong thực hành tín ngưỡng tại đền chùa đầu xuân, điều mà gần như năm nào cũng được cộng đồng lên tiếng nhưng rồi những hình ảnh phản văn minh, phản văn hóa thì gần như năm nào cũng mặc nhiên diễn ra. Điều đó cho thấy sự lên tiếng dù là cần thiết nhưng chưa đủ. Mấu chốt của vấn đề vẫn là phải tìm ra giải pháp quản lý, để mọi người phải vận hành và được vận hành theo một trật tự cụ thể. Sử dụng hương 3 cây ở đền Chế thắng Phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu, ủng hộ tiền công đức tại đền Củi thông qua quét mã QR hay tổ chức hành lễ theo tua tuyến như ở chùa Hương Tích… chính là những giải pháp quản lý như vậy. Ở đó người hành lễ đã được tạo cơ chế để thể hiện sự văn hóa, văn minh trong hoạt động chiêm bái./.    

Linh Thủy/HTTV